 |
| Khách hàng giao dịch tại Quỹ tín dụng nhân dân Vạn Trạch (Quảng Bình). |
Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) là một loại hình kinh tế hợp tác xã
đặc thù. Ðể khuyến khích mô hình kinh tế này phát triển, Nhà nước đã có
nhiều chính sách ưu đãi. Nhưng việc phải đóng không ít khoản thuế và
phí đang trở thành một trong những trở ngại khiến các quỹ gặp khó khăn
khi hoạt động.
Gánh nặng thuế, phí
Thống kê sơ bộ của Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP Hà Nội cho thấy, hiện nay, QTDND phải nộp rất nhiều loại phí. Ngoài phí bảo hiểm tiền gửi bắt buộc cho khách hàng theo quy định của pháp luật (0,15% tổng số dư tiền gửi), các quỹ phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp 20%, đóng hội phí Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, phí Hiệp hội QTDND, thuế lợi tức góp vốn tại Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam (Co-opBank) 5%, phí trích nộp Quỹ bảo toàn theo quy định tại Thông tư số 03/2014/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Ngoài ra, hiện nay Co-opBank cũng yêu cầu các Quỹ nộp thêm 3% số tiền trên tổng nguồn huy động được của Quỹ để duy trì tiền gửi tối thiểu của QTDND tại Co-opBank nhằm hỗ trợ thanh khoản. Theo Phó Giám đốc NHNN chi nhánh Hà Nội Trần Quốc Hùng, việc đóng nhiều loại thuế, phí như hiện nay đối với QTDND là hết sức khó khăn, ảnh hưởng đến khả năng tài chính và hoạt động kinh doanh của QTDND.
Chủ tịch HÐQT QTDND Ðịnh Tường (huyện Yên Ðịnh, tỉnh Thanh Hóa) Trần Văn Hóa cho biết, theo Thông tư 03 của NHNN về việc xây dựng Quỹ bảo toàn hệ thống, mỗi năm các QTDND phải đóng quỹ này 0,08% dư nợ và phải đóng liên tục cho đến lúc nào tổng số tiền đóng góp này không vượt quá 1,5 lần vốn điều lệ của Co-opBank. Hiện nay, vốn điều lệ của Co-opBank là 3.000 tỷ đồng. "Như vậy theo tính toán của tôi thì phải đóng đến 10 năm. Ðối chiếu theo quy định, một quỹ như Ðịnh Tường mỗi năm sẽ phải đóng 150 triệu đồng và phải đóng trong 10 năm như vậy thì rất khó thực hiện. Ðịnh Tường nếu hoạt động tốt thì lợi nhuận mỗi năm tính ra được từ 2 đến 2,5 tỷ đồng, thế nhưng việc phải bớt đi 150 triệu đồng thì cũng là vấn đề lớn đối với Quỹ", ông Hóa chia sẻ.
Tương tự, Giám đốc QTDND Ða Tốn (Gia Lâm, Hà Nội) Nguyễn Văn Hùng cũng cho biết, mức phí 0,08% dư nợ đóng Quỹ bảo toàn quá nhiều. Dư nợ của Ða Tốn ước khoảng 50 tỷ đồng/năm, như vậy, mỗi năm Quỹ bị mất đi 40 triệu đồng. "Nên duy trì mức quỹ này khoảng 0,01% là vừa phải, không nên thu nhiều quá", Giám đốc Nguyễn Văn Hùng đề nghị.
Về mức phí này, NHNN chi nhánh Hà Nội mới đây cũng đã có báo cáo đề xuất nên xem xét mức trích nộp Quỹ bảo toàn hệ thống ở tỷ lệ 0,02 - 0,03% là phù hợp. Ðồng thời, phải loại trừ vay cầm cố bằng sổ tiền gửi do Quỹ phát hành trong dư nợ cho vay để tính mức phí an toàn hệ thống. Mức trích nộp phí hằng năm phải được quản lý tại QTDND giống như nguồn dự phòng chung để tăng năng lực tài chính cho Quỹ. Khi Nhà nước có nhu cầu cho vay hỗ trợ những QTDND gặp khó khăn về tài chính, khó khăn chi trả, các Quỹ sẽ chuyển số tiền đã trích theo chỉ đạo của NHNN.
Liên quan đến thuế thu nhập doanh nghiệp, lãnh đạo của một QTDND trên địa bàn TP Hà Nội cũng cho biết, hiện thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp quy định đối với QTDND ở mức 20% như các loại hình doanh nghiệp khác là còn cao, không phù hợp, không khuyến khích tích lũy để xây dựng và phát triển đối với mô hình tín dụng hợp tác với mục tiêu chính là tương trợ thành viên. Theo vị lãnh đạo này, với mục tiêu hoạt động là tương trợ thành viên, hỗ trợ nhau, không chạy theo mục tiêu lợi nhuận đơn thuần nhưng QTDND cần phải có được chênh lệch thu nhập lớn hơn chi phí, nhằm bảo đảm chi phí hoạt động, có tích lũy để tồn tại và phát triển. Do đó, để tạo điều kiện cho QTDND có tích lũy, xây dựng cơ sở vật chất và phát triển, cần có ưu đãi về thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp, cụ thể là khoảng 15% hoặc có thể thấp hơn.
Tránh trùng lặp phí
Cùng với việc gánh trên vai nhiều loại thuế, phí như vậy, trong số những khoản phí trên, còn có khoản bị cho là trùng lặp. Cùng một mục đích bảo đảm an toàn, khả năng chi trả của hệ thống QTDND nhưng các quỹ lại phải nộp thành hai khoản phí khác nhau. Theo Phó Giám đốc NHNN chi nhánh Hà Nội Trần Quốc Hùng, mục đích của việc duy trì tiền gửi tối thiểu tại Co-opBank và Quỹ bảo toàn hệ thống đều giống nhau ở chỗ cùng bảo đảm hỗ trợ kịp thời cho các QTDND khi gặp khó khăn về tài chính, khó khăn về chi trả. "Do đó, quy định tỷ lệ 3% tài khoản duy trì tiền gửi tối thiểu tại Co-opBank là quá cao và không nên bắt buộc duy trì tỷ lệ này", ông Hùng đề xuất.
Chủ tịch HÐQT QTDND Hiệp Cường (Kim Ðộng, Hưng Yên) Quách Văn Vui đồng quan điểm khi cho rằng:
Việc để ra số dư tiền gửi tại Co-opBank 3% là bất hợp lý bởi hiện nay các QTDND chủ động đến 80% nguồn vốn. Việc cho vay Co-opBank rất hãn hữu trong khi đó quy định này làm giảm hiệu quả sử dụng vốn của QTDND cơ sở, giảm phần chênh lệch thu nhập từ lãi, ảnh hưởng hiệu quả hoạt động của quỹ.
Tuy nhiên, theo một cán bộ lãnh đạo NHNN, hiện nay mặc dù nhìn chung tình hình thanh khoản của hệ thống QTDND đang dư thừa, nhưng trong toàn hệ thống vẫn còn một vài quỹ đang rất khó khăn, đứng bên bờ đổ vỡ, mất thanh khoản. Vì vậy, nếu không có 3% đóng góp này thì Co-opBank sẽ lấy nguồn ở đâu để hỗ trợ các quỹ kịp thời khi năng lực tài chính của bản thân cơ quan này cũng có hạn. Thực tế cũng chứng minh, thời gian qua, Co-opBank cũng đã phải xử lý nhiều tính huống hỗ trợ thanh khoản nhằm bảo đảm an toàn hệ thống và đến nay vẫn chưa thu hồi được. Trong khi cũng chưa có cơ chế nào ưu đãi cho Co-opBank về số vốn này, mặt khác ngân hàng này cũng vẫn phải trả lãi cho người gửi tiền như bình thường.
Bên cạnh đó, khảo sát tại một vài địa phương, phần lớn các QTDND cơ sở đều chưa thực hiện đóng phí trích nộp Quỹ bảo toàn theo quy định tại Thông tư số 03 của NHNN, mặc dù Thông tư này đã chính thức có hiệu lực từ tháng 3-2014.
Thống kê sơ bộ của Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP Hà Nội cho thấy, hiện nay, QTDND phải nộp rất nhiều loại phí. Ngoài phí bảo hiểm tiền gửi bắt buộc cho khách hàng theo quy định của pháp luật (0,15% tổng số dư tiền gửi), các quỹ phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp 20%, đóng hội phí Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, phí Hiệp hội QTDND, thuế lợi tức góp vốn tại Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam (Co-opBank) 5%, phí trích nộp Quỹ bảo toàn theo quy định tại Thông tư số 03/2014/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Ngoài ra, hiện nay Co-opBank cũng yêu cầu các Quỹ nộp thêm 3% số tiền trên tổng nguồn huy động được của Quỹ để duy trì tiền gửi tối thiểu của QTDND tại Co-opBank nhằm hỗ trợ thanh khoản. Theo Phó Giám đốc NHNN chi nhánh Hà Nội Trần Quốc Hùng, việc đóng nhiều loại thuế, phí như hiện nay đối với QTDND là hết sức khó khăn, ảnh hưởng đến khả năng tài chính và hoạt động kinh doanh của QTDND.
Chủ tịch HÐQT QTDND Ðịnh Tường (huyện Yên Ðịnh, tỉnh Thanh Hóa) Trần Văn Hóa cho biết, theo Thông tư 03 của NHNN về việc xây dựng Quỹ bảo toàn hệ thống, mỗi năm các QTDND phải đóng quỹ này 0,08% dư nợ và phải đóng liên tục cho đến lúc nào tổng số tiền đóng góp này không vượt quá 1,5 lần vốn điều lệ của Co-opBank. Hiện nay, vốn điều lệ của Co-opBank là 3.000 tỷ đồng. "Như vậy theo tính toán của tôi thì phải đóng đến 10 năm. Ðối chiếu theo quy định, một quỹ như Ðịnh Tường mỗi năm sẽ phải đóng 150 triệu đồng và phải đóng trong 10 năm như vậy thì rất khó thực hiện. Ðịnh Tường nếu hoạt động tốt thì lợi nhuận mỗi năm tính ra được từ 2 đến 2,5 tỷ đồng, thế nhưng việc phải bớt đi 150 triệu đồng thì cũng là vấn đề lớn đối với Quỹ", ông Hóa chia sẻ.
Tương tự, Giám đốc QTDND Ða Tốn (Gia Lâm, Hà Nội) Nguyễn Văn Hùng cũng cho biết, mức phí 0,08% dư nợ đóng Quỹ bảo toàn quá nhiều. Dư nợ của Ða Tốn ước khoảng 50 tỷ đồng/năm, như vậy, mỗi năm Quỹ bị mất đi 40 triệu đồng. "Nên duy trì mức quỹ này khoảng 0,01% là vừa phải, không nên thu nhiều quá", Giám đốc Nguyễn Văn Hùng đề nghị.
Về mức phí này, NHNN chi nhánh Hà Nội mới đây cũng đã có báo cáo đề xuất nên xem xét mức trích nộp Quỹ bảo toàn hệ thống ở tỷ lệ 0,02 - 0,03% là phù hợp. Ðồng thời, phải loại trừ vay cầm cố bằng sổ tiền gửi do Quỹ phát hành trong dư nợ cho vay để tính mức phí an toàn hệ thống. Mức trích nộp phí hằng năm phải được quản lý tại QTDND giống như nguồn dự phòng chung để tăng năng lực tài chính cho Quỹ. Khi Nhà nước có nhu cầu cho vay hỗ trợ những QTDND gặp khó khăn về tài chính, khó khăn chi trả, các Quỹ sẽ chuyển số tiền đã trích theo chỉ đạo của NHNN.
Liên quan đến thuế thu nhập doanh nghiệp, lãnh đạo của một QTDND trên địa bàn TP Hà Nội cũng cho biết, hiện thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp quy định đối với QTDND ở mức 20% như các loại hình doanh nghiệp khác là còn cao, không phù hợp, không khuyến khích tích lũy để xây dựng và phát triển đối với mô hình tín dụng hợp tác với mục tiêu chính là tương trợ thành viên. Theo vị lãnh đạo này, với mục tiêu hoạt động là tương trợ thành viên, hỗ trợ nhau, không chạy theo mục tiêu lợi nhuận đơn thuần nhưng QTDND cần phải có được chênh lệch thu nhập lớn hơn chi phí, nhằm bảo đảm chi phí hoạt động, có tích lũy để tồn tại và phát triển. Do đó, để tạo điều kiện cho QTDND có tích lũy, xây dựng cơ sở vật chất và phát triển, cần có ưu đãi về thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp, cụ thể là khoảng 15% hoặc có thể thấp hơn.
Tránh trùng lặp phí
Cùng với việc gánh trên vai nhiều loại thuế, phí như vậy, trong số những khoản phí trên, còn có khoản bị cho là trùng lặp. Cùng một mục đích bảo đảm an toàn, khả năng chi trả của hệ thống QTDND nhưng các quỹ lại phải nộp thành hai khoản phí khác nhau. Theo Phó Giám đốc NHNN chi nhánh Hà Nội Trần Quốc Hùng, mục đích của việc duy trì tiền gửi tối thiểu tại Co-opBank và Quỹ bảo toàn hệ thống đều giống nhau ở chỗ cùng bảo đảm hỗ trợ kịp thời cho các QTDND khi gặp khó khăn về tài chính, khó khăn về chi trả. "Do đó, quy định tỷ lệ 3% tài khoản duy trì tiền gửi tối thiểu tại Co-opBank là quá cao và không nên bắt buộc duy trì tỷ lệ này", ông Hùng đề xuất.
Chủ tịch HÐQT QTDND Hiệp Cường (Kim Ðộng, Hưng Yên) Quách Văn Vui đồng quan điểm khi cho rằng:
Việc để ra số dư tiền gửi tại Co-opBank 3% là bất hợp lý bởi hiện nay các QTDND chủ động đến 80% nguồn vốn. Việc cho vay Co-opBank rất hãn hữu trong khi đó quy định này làm giảm hiệu quả sử dụng vốn của QTDND cơ sở, giảm phần chênh lệch thu nhập từ lãi, ảnh hưởng hiệu quả hoạt động của quỹ.
Tuy nhiên, theo một cán bộ lãnh đạo NHNN, hiện nay mặc dù nhìn chung tình hình thanh khoản của hệ thống QTDND đang dư thừa, nhưng trong toàn hệ thống vẫn còn một vài quỹ đang rất khó khăn, đứng bên bờ đổ vỡ, mất thanh khoản. Vì vậy, nếu không có 3% đóng góp này thì Co-opBank sẽ lấy nguồn ở đâu để hỗ trợ các quỹ kịp thời khi năng lực tài chính của bản thân cơ quan này cũng có hạn. Thực tế cũng chứng minh, thời gian qua, Co-opBank cũng đã phải xử lý nhiều tính huống hỗ trợ thanh khoản nhằm bảo đảm an toàn hệ thống và đến nay vẫn chưa thu hồi được. Trong khi cũng chưa có cơ chế nào ưu đãi cho Co-opBank về số vốn này, mặt khác ngân hàng này cũng vẫn phải trả lãi cho người gửi tiền như bình thường.
Bên cạnh đó, khảo sát tại một vài địa phương, phần lớn các QTDND cơ sở đều chưa thực hiện đóng phí trích nộp Quỹ bảo toàn theo quy định tại Thông tư số 03 của NHNN, mặc dù Thông tư này đã chính thức có hiệu lực từ tháng 3-2014.
Theo
các văn bản quy định của Co-opBank thì mức thu trên tài khoản duy trì
tiền gửi tối thiểu tại Co-opBank của các QTDND là 3%/tổng nguồn huy động
của quỹ. Số tiền này nhằm hỗ trợ chi trả cho quỹ trong hệ thống khi
gặp khó khăn. Trong khi đó, Thông tư 03/2014/TT-NHNN về "Quỹ bảo đảm an
toàn hệ thống quỹ tín dụng nhân dân" cũng quy định: Từ năm 2014,
Co-opBank, QTDND (trừ trường hợp đang bị áp dụng kiểm soát đặc biệt) có
trách nhiệm trích nộp phí tham gia đầy đủ, đúng hạn vào quỹ bảo toàn
một năm một với mức phí trích nộp bằng 0,08% dư nợ cho vay bình quân
của năm liền kề trước đó...
Đăng nhận xét